Μόρα και Τζόνγκολος από την Θράκη

Σύμφωνα με τις παραδόσεις των περισσοτέρων περιοχών της Ελλάδας,

η Μόρα είναι πνεύμα που επισκέπτεται τους ανθρώπους που...

κοιμούνται και παραλύει το σώμα τους. Αυτή την κατάσταση το άτομο την βιώνει εν πλήρη συνειδήση, αφού είναι ξύπνιο, νοιώθει τρομερό πόνο στο στήθος, δεν μπορεί να κουνήσει κανένα μέλος του σώματος του αλλά ούτε και να φωνάξει.

Οι εμφανίσεις της Μόρας συνέβαιναν από την αρχαιότητα και συνεχίζουν ακόμη και στις μέρες μας. Χιλιάδες άτομα σε όλη την Ελλάδα επιβεβαιώνουν πως δέχτηκαν την επίσκεψη αυτού του κακού πνεύματος και έγιναν για λίγο αιχμάλωτοι της παρουσίας του. Το όνομα της Μόρας είναι παράφραση του Μορμώ, του θηλυκού μυθολογικού πλάσματος που με αυτό φόβιζαν τα παιδιά οι αρχαίου Έλληνες.

Η Μόρα είναι ένα ανεξάρτητο πνεύμα. Σύμφωνα με τις περιγραφές είναι μία γυναίκα μαυροφορεμένη, η οποία εμφανίζεται στον ύπνο κάποιου συνήθως όταν κοιμάται ανάσκελα, του κρατάει τα χέρια και προσπαθεί να του πάρει την ανάσα.

Για την ακρίβεια, δεν μπορείς να κουνήσεις ούτε το μικρό σου δαχτυλάκι και ο πόνος στο στήθος σου όπου κάθεται, σου κόβει την ανάσα σε σημείο που αισθάνεσαι ότι αργοπεθαίνεις… και όντως αργοπεθαίνεις, εκτός αν την νικήσεις. Αν την γλιτώσεις, για τις επόμενες περίπου 3 μέρες εξακολουθείς να αισθάνεσαι έναν αρκετά ενοχλητικό οξύ πόνο στο στήθος και δεν μπορείς να πάρεις βαθιά ανάσα. Από τα λεγόμενα ανθρώπων που έχουν σπάσει τα πλευρά τους, υποθέτω ότι το συναίσθημα είναι παρόμοιο.

Εμφανίζεται με πολλές μορφές η πιο συνηθισμένη είναι αυτή της άσχημης γριάς, αλλά πολύ είναι αυτοί που την έχουν δει σαν όμορφη κοπέλα ή ακόμα και με την μορφή φωτεινής σφαίρας ή μικροσκοπικού νάνου κ.α.

Η Μόρα φοράει ένα μαύρο σκουφάκι, ο μύθος λεει πως όποιος καταφέρει να της το πάρει θα έχει τρεις ευχές (κάτι παρόμοιο με τον μύθο των Νεράιδων), στην περίπτωση που η Μόρα καταφέρει να του το ξαναπάρει πίσω τότε αυτός πεθαίνει. Από όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα μόνο ένας είχε καταφέρει να της πάρει το σκουφάκι, η ευχή του ήταν, η Μόρα να γίνει πραγματική γυναίκα. Έτσι κι έγινε, αυτός παντρεύτηκε αυτή την γυναίκα και έκανε παιδία μαζί της. Φρόντισε να κρύψει το σκουφάκι κάπου πολύ καλά. Ώσπου μια μέρα η Μόρα ξαναβρίσκει το σκουφάκι της και μετά εξαφανίστηκε πάλι.

Λίγα λόγια για τον μύθο. Μία εκδοχή είναι ότι η Μόρα είναι η Λίλιθ (Lilith) η πρώτη γυναίκα του Αδάμ, ή μια από της τρεις κόρες της. Όπως αναφέρουν τα γνωστικά κείμενα και τα απόκρυφα της Παλαιάς Διαθήκης η Λίλιθ αποχώρισε από τον Παράδεισο για δύο πιθανούς λόγους:

1- Ήταν εκείνη που μύησε τον Αδάμ (μετά από προτροπή του Σατανά) στην απόλαυση του σεξ. Ήταν δηλαδή εκείνη που του δίδαξε ότι το σεξ δεν είναι μόνο για αναπαραγωγή αλλά και για ευχαρίστηση και αυτό εξόργισε τον Θεό και την εξόρισε.

2- Ο Αδάμ προσπάθησε να βιάσει την Λίλιθ, κι εκείνη τρομαγμένη έφυγε από τον Παράδεισο, και η ιστορία συνεχίζεται ως εξής:

Ο Αδάμ, λυπήθηκε για την φυγή της Λίλιθ και ζήτησε από τον Θεό να του τηνφέρει πίσω. Εκείνος έστειλε τους 3 αγγέλους να την βρούν και να την φέρουν πίσω, όπου την βρήκαν κάπου στην Μεσοποταμία. Την παρακάλεσαν επανειλημμένα να επιστρέψει αλλά εκείνη αρνήθηκε. Τους είπε επίσης ότι για τους αιώνες των αιώνων, θα επισκέπτεται τα μικρά παιδιά στον ύπνο τους και θα τα πνίγει, για να εκδικηθεί. Οργισμένοι οι άγγελοι, την απείλησαν ότι θα ξεσηκώσουν την θάλασσα να την πνίξουν. Η Λίλιθ άρχισε να κλαίει και να τους παρακαλάει να την λυπηθούν. Όντως οι άγγελοι υπέκυψαν στα παρακάλια της και εκείνη για «ανταμοιβή» ορκίστηκε ότι δεν θα πειράζει τα παιδιά που θα έχουν τα ονόματα των 3 αυτών αγγέλων γραμμένα πάνω στην κούνια τους (εξ' ου και το χαρτί/περγαμηνή).

Τώρα, γιατί την άφησαν να φύγει παρόλο που δεν πήρε τον λόγο της πίσω (ότι δηλαδή θα εκδικηθεί), είναι ένα ερώτημα χωρίς απάντηση. Αλλά η Βίβλος βρίθει από τέτοια ερωτήματα έτσι κι αλλιώς. Στην συνέχεια λέγεται ότι ο Σατανάς την έκανε γυναίκα του και αρχόντισσα όλων των σκοτεινών υπάρξεων. Λέγεται επίσης ότι η Λίλιθ είναι και το πρώτο Βαμπίρ. Από τότε στοιχειώνει τα όνειρα των ανδρών και κάνει έρωτα μαζί τους, επιτίθεται στις έγκυες γυναίκες και τελικά τις σκοτώνει. Σύμφωνα με τα κείμενα εμφανίζεται και αυτή μαυροφορεμένη.

Μία πιο ορθολογική εξήγηση είναι πως η Μώρα είναι "ψυχικός βρικόλακας" δηλαδή μια σκεπτομορφή που δημιουργεί κάποιος και την στέλνει στον ύπνό κάποιου άλλου. Μία μορφή ενέργειας που προσπαθεί να πάρει την ενέργεια του θύματος (ή το αίμα του όπως γνωρίζουμε στις γνωστές ιστορίες με του βρικόλακες) και τελικά το θύμα πεθαίνει. Μία μορφή Voodoo ή κάτι τέτοιο.

Το να προστατευτεί κάποιος από την Μόρα είναι πολύ δύσκολο. Για προστασία υπάρχουν πολλά ξόρκια, αλλά λέγεται ότι το πιο αποτελεσματικό είναι να γράψεις σε ένα χαρτί τα ονόματα των τριών αγγέλων που έστειλε ο Θεός να την καταδιώξουν (την Λίλιθ) όταν έφυγε από τον Παράδεισο, ο Σανβί, ο Σανσαβί και ο Σαμενγκελάφ. Τα ονόματά τους γράφονται κατά προτίμηση σε ενοχιανή ή αγγελικανή γραφή, με καθαγιασμένη πένα σε παρθένα περγαμηνή. Την περγαμηνή την βάζεις πάνω από το κρεβάτι. Υπάρχει και μία προσευχή που σε προστατεύει. Η προσευχή αυτή δεν έχει γραφτεί σε κανένα βιβλίο και η διάδοσή της γίνετε από στόμα σε στόμα εδώ και πολλούς αιώνες. Η προσευχή είναι η εξής:

Μόρα - Μόρα κακαβού 
μέτρα τα'στρα του'ρανού, 
την φακή του κιλού, 
τα βότσαλα της θαλάσσης 
και τις πέτρες της γης 
και μετά έλα σε'μένα…

Tην προσευχή αυτή την λες τρεις φορές όταν πέσεις για ύπνο και ως που να τα μετρήσει όλα αυτά η Μόρα, εσύ έχεις ξυπνήσει.

Πάντως, άπαξ και σε επισκεφτεί, κανένα ξόρκι δεν πρόκειται να πιάσει. Το μόνο που θα σε σώσει είναι το θάρρος και το θράσος. Πρέπει να την κοιτάξεις ίσια στα μάτια και να της δείξεις ότι δεν την φοβάσαι.

Η Μόρα δεν εμφανίζεται μόνο μία φορά αλλά για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα ή ακόμα και για μια ολόκληρη ζωή. Γνωρίζουμε ακόμα ότι το φαινόμενο αυτό είναι κληρονομικό και μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα της ίδια οικογένειας και στους απογόνους τους.

Στην Θράκη όμως η Μόρα είναι γένους αρσενικού. Το όνομα του είναι “Τζόνγκολος” και έχει μορφή μαύρης θεόρατης σκιάς, ενώ κάποιες άλλες φορές προτιμά να εμφανίζεται με την μορφή μικρού μαύρου καλικάντζαρου με ουρά και κέρατα στο κεφάλι. Ο Τζόνγκολος ήταν ο φόβος και ο τρόμος των ανθρώπων και οι επισκέψεις του επέφεραν στο άτομο τα ίδια ακριβώς βιώματα με αυτά της Μόρας.

Συνήθιζε να κάθετε στο στήθος του θύματος του και να το πιέζει δυνατά, σε βαθμό που να μην μπορεί αυτό να αναπνεύσει με ευκολία. Σε πολλές περιπτώσεις γελούσε και ρωτούσε το θύμα του κοροϊδευτικά αν πονάει, ενώ σε κάποιες άλλες κέντριζε το κορμί των γυναικών με τις βελόνες που χρησιμοποιούσαν για το πλέξιμο των ρούχων.

Οι άνθρωποι για να προφυλαχθούν από αυτόν τοποθετούσαν ένα ανοιχτό ψαλίδι κάτω από τα μαξιλάρια τους και θυμίαζαν το υπνοδωμάτιο τους κάθε μέρα. Αν παρόλα αυτά ο Τζόνγκολος κατάφερνε να τους πλησιάσει και να τους παραλύσει, η επανάληψη της φράσης “Ιησούς Χριστός νικά”, ήταν το μόνο που μπορούσε να τον κάνει να εγκαταλείψει την μάχη με τον άνθρωπο και να τον αφήσει ήσυχο.

Ο Τζόνγκολος φαίνεται πως επέλεγε με κάποιον άγνωστο τρόπο τα θύματα του και έκανε συχνές επιθέσεις σε αυτά, καθώς και στα μέλη της οικογένειας τους. Οι παλαιότεροι ανέφεραν ότι είναι τιμωρία από τον θεό για κάποιες αμαρτίες του παρελθόντος ή ότι τα θύματα του είναι αγαπητά από τον θεό και ο Τζόνγκολος στέλνετε από τον διάβολο για να τα βασανίσει.

Ο θρύλος κρατά ακόμη στην Θράκη. Το όνομα του, αν και ξεχασμένο από τους περισσότερους, και ο ρόλος του έχουν παραλληλισθεί πλέον με την Μόρα της υπόλοιπης Ελλάδας. Η παράδοση πάντα δανείζει και δανείζεται όταν ο μύθος προχωρά στα μονοπάτια της συνείδησης και μεταμορφώνεται σε βίωμα.

Μύθος ή πραγματικότητα; Κανείς δεν ξέρει. Εκατοντάδες άτομα τα οποία δεν σχετίζονται καθόλου με τον κόσμο του απόκρυφου έχουν αναφέρει παρόμοια περιστατικά σαν αυτό της Μόρα. Όνειρα γλυκά…

πηγή:el.gr